Tập yoga cho người đẹp hơn, ít căng thẳng hơn. Đó là suy nghĩ của nhiều người khi bắt đầu tập yoga. Nó đúng và rất đúng! Tuy nhiên để làm cho người bạn đẹp hơn, đẹp từ trong ra ngoài yoga đã âm thầm tác động vào toàn bộ cơ thể bạn, gồm tất cả các hệ như: hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ bạch huyết,… và tất nhiên là bao gồm cả hệ tiêu hoá.
Vậy hôm nay chúng ta hãy xem nó tác động như thế nào nhé.
1. Yoga làm giảm hoạt động của hệ thần kinh giao cảm – kẻ thù của tiêu hoá
Như chúng ta đã biết, căng thẳng kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, đưa cơ thể vào trạng thái “phòng ngự, cảnh giác cao độ”, lúc này có rất nhiều thứ diễn ra trong cơ thể chúng ta:
- Dòng máu bị rút khỏi dạ dày, ruột và chuyển hướng đến tim, cơ tay chân.
- Hoạt động co bóp ruột (peristalsis) giảm.
- Dịch tiêu hoá (acid dạ dày, enzyme, mật…) tiết ra ít hơn.
→ Kết quả là làm chậm tiêu, đầy bụng, táo bón, khó hấp thụ chất dinh dưỡng.
Yoga, thông qua các bài tập chậm, kiểm soát hơi thở (pranayama) và thư giãn sâu, giúp kích hoạt hệ thần kinh đối giao cảm (parasympathetic nervous system) – còn gọi là “rest and digest” (nghỉ ngơi và tiêu hoá), từ đó:
- Tăng tuần hoàn máu đến ruột để làm cho việc hấp thụ chất dinh dưỡng từ ruột vào máu được nhanh chóng thuận lợi.
- Kích thích tiết dịch tiêu hoá giúp quá trình tiêu hoá thức ăn diễn ra nhanh chóng, thức ăn không bị tồn đọng lại hệ tiêu hoá.
- Khôi phục nhu động ruột bình thường, điều này giúp thức ăn di chuyển thuận lợi trong ruột từ đó thải ra ngoài đúng giờ hơn.
2. Tư thế vặn xoắn – món quà cho gan, ruột, dạ dày
Một số tư thế yoga (asana) tác động trực tiếp đến bụng và hệ tiêu hoá:
- Tư thế vặn mình (twist): Giúp massage cơ học các cơ quan trong ổ bụng, tăng lưu thông máu, hỗ trợ thải độc.
- Tư thế gập người (forward fold): Kích thích nhu động ruột, đặc biệt hữu ích cho người bị táo bón.
- Tư thế rắn hổ mang (Bhujangasana) hoặc tư thế em bé (Balasana): Giúp giải toả căng thẳng vùng bụng, thư giãn thần kinh ruột.
- Và còn rất nhiều tư thế yoga khác giúp cho bộ lòng của chúng ta được vận động, nhào nặn!
3. Cân bằng trục não – ruột (gut-brain axis)
Ruột có hệ thần kinh riêng, gọi là hệ thần kinh ruột (enteric nervous system), chứa hàng trăm triệu neuron và giao tiếp chặt chẽ với não qua trục não-ruột.
- Khi căng thẳng, trục này truyền tín hiệu tiêu cực từ não đến ruột, làm tăng co thắt bất thường, thay đổi hệ vi sinh vật ruột, và gây rối loạn tiêu hoá.
- Yoga làm dịu tâm trí, ổn định cảm xúc, giảm mức cortisol (hormone stress) → giúp trục não-ruột hoạt động hài hoà → cải thiện triệu chứng như đầy hơi, hội chứng ruột kích thích (IBS), khó tiêu.
4. Tác động gián tiếp qua giấc ngủ, cảm xúc và hành vi ăn uống
Yoga cải thiện:
- Giấc ngủ sâu hơn → hỗ trợ hệ miễn dịch và chức năng tiêu hoá về đêm.
- Tỉnh thức trong ăn uống (mindful eating) → người tập yoga có xu hướng ăn chậm, nhai kỹ, nhận biết rõ cảm giác đói no → giảm tình trạng ăn quá mức, rối loạn tiêu hoá.
- Ổn định tâm trạng → giảm các cơn thèm ăn do stress (emotional eating).
Tóm lại
Yoga không chỉ đơn thuần là một hoạt động thể chất mà còn là một phương pháp điều chỉnh hệ thần kinh và nội tiết, tác động sâu sắc đến hệ tiêu hoá qua nhiều con đường: thần kinh, cơ học, nội tiết và hành vi.
Nếu bạn thường xuyên bị đầy bụng, chậm tiêu, hoặc có rối loạn tiêu hoá do căng thẳng, việc luyện tập yoga mỗi ngày – dù chỉ 10–20 phút – có thể là một trong những biện pháp hỗ trợ hiệu quả nhất.
